මේ පාරත් අපි සිරිපදේ කුනු අයින් කලානේ.

 එක් මනුෂ්‍යයෙක් සිරිපා බිමට කසල ග්‍රෑම් සියයක් එකතු කරනවා යැයි අපි සිතමු. මිනිසුන් දසදහසක් යන කල සිරිපා මග දෙපසට කසලකිලෝ දාහක් හෙවත් මෙට්‍රික් ටොන් එකක් එකතු වේ. එම කසල පහලට ගෙන ඒම ගේමකි. කිලෝ දාහ ට්‍රැක්ටරයකින් පහසුවෙන්ම ගෙනආ හැකිය. එහෙත් ටැක්ටරයක් සිරිපා යන මගටයා නොහැකිය. කසල මල්ලක් හාල් මල්ලක් මෙන් පහසුවෙන් ගෙන ඒමට බැරිය. කසල කිලෝ විස්සක මල්ලක් රැගෙන කන්ද බැසීමද ඇතැම් විට අපහසු කාර්යයකි. කසල කිලෝ විස්ස බැගින් බැලුවද කසල කිලෝ දාහක්ඉවත් කිරීමට අඩු ගානේ මිනිස්සු 50ක් වත් උවමනාය. එයින් කසල මගින් සිරිපා පරිසරයට වන බලපෑම ඔබට සිතාගත හැකිය. සැබැවන්ම සති අන්තයේ සිරිපාදයට ඇදෙන පිරිස දහදාහක් නොවේ. ලක්ෂ ගනනකි. එවිට සිරිපා මග දෙපස මුදාහරින කසලවිශාල ප්‍රමාණය ඉවත් කරන්නේ කෙසේද? එය ගැටළුවකි. 

 රුහුණු විශ්ව විද්‍යාලයීය ඉංජිනේරු පීඨයේ ගවේශකයේ කන්ඩායම මෙවරත් 2018 මාර්තු 17 වැනිදා පෙර වසරේ පරිදිම ශ්‍රමදානයකට සූදානම් විය. සිරිපා සමයේදීම කරන මෙම ශ්‍රමදානය මගින් ජනතාව බලාසිටියදීම, බැතිමතුන්ගේ ඇල්ම බැල්ම යටතේම කුනු ඉවත්කිරීමේ කාර්ය සිදුවේ. එය එක් තරා අතකින් ජනතාවට කුනු කෙරෙහි නැවත සිතා බැලීමට ලැබෙන මාහැගි අවස්ථාවකි.

 17 වැනිදා ශ්‍රීපාද හැටන් මගට තදින් වැස්සේ නැතත් යම් තරමක පොද තත්වයක් තිබුනි. පොද තත්වය නිසා කුනු ඉවත්කිරීඹ මන්දගාමී විය. අපිට වනය තුලට පිවිස කුනු එකතුකිරීම සිදුකල නොහැකි විය. එකතුකරන ලද කුනු වල ප්ලාස්ටික් පොලිතීන් හැර අනෙකුත් කුනු වල බර වැඩිවිය. ප්ලාස්ටික් බෝතල නම් අත් දෙකට දෙකක් වශයෙන් මලු දෙකක් වුවද ඔසවාගෙන ආ හැකිය.එ හෙත් බරැති කුනු එසේ නොවේ.

ෙ

සිරිපා ඉමේ ජනතාව දැනුවත් කරන දැන්වීම් බොහෝ තිබුනි. බොහේ ඒවායේ කුනුබාල්දි වලට කුනු දම්න්නැයි ඉල්ලා තිබුනි.එ හෙත් ඒ බාල්දි අස් කරන්නේ කවුද? වනජීවි සංරක්ෂණ අධිකාරිය ප්‍රා සභාව ඒ සදහා පිරිස් පත්කර ඇතත් එකතුවන කුනු කන්දරාවේ හැටියට ඒ පිරිස කිසිසේත් ප්‍රමාණවත් නොවේ. මිනිසුන් සියයකට එක් අයෙක් ගානේ දැමුවද ලක්ෂ ගනනක් එකතු වන බිමක කසල අයින් කිරීමට මහ සේනාවක් සෙනග සිටිය යුතුය. එනිසා කුනු බාල්දි තිබෙන තැන්වල අවට වනය හොදින් බැලුවොත් බාල්දි වල තිබෙන දෑ එසේම වනාන්තරයේ නොපෙනන තැනක ගොඩගසා තිබෙනු දකින්නට හැකිය. 

 පසුගිය වසරට සාපේක්ෂව සිරිපා ඉම වඩාත් පිරිසිදුය. සිරිපා පඩිපෙල්හි බොහෝ තැන් වල ටොපි කොලයක් තරමක දෙයක්වත් නොවන ලෙස පිරිසිදු කරන්නට අපිට හැකි විය. අපි යෑමට පෙර සතියක ගුවන් හමුදාව දායක වී සැලකිය යුතු කොටසක් පිිරිසිදු කර තිබුනි. ඒ නිසා අපිට එතරම්ම කුනු තොගයක් එක්රැස් නොවීය.

 තරමක් වයසක නඩයක සීයා කෙනෙකු අපි ඉවත්කරන දිහා එබිකම් කර ඔක්කෝම බෝතල් නෙව යැයි කීවේය. බෝතල් විතරක් නෙවෙ සීයේ යට ජංගි, ඩයපර, සෙරෙප්පු, ඇදුම්, කුඩ, පාර්සල්, මලු, බෑග්,පූජාබාන්ඩ වගේ ගොඩක් දේවල් තියෙනවා.. නැත්තේ මිනිස්සු විතරයි.. යැයි අපේ කන්ඩායෙමේ අයෙක් කුනු වල සංයුතිය පිළිබද හරබර දේසුමක් සීයාට දුන්ෙන්ය.. හොහ් හොහ් හොහ්.. මිනිස්සුය කියලා වෙනසක් නෑ.ඔය එලවුන්ස් කරන්නේ අරකා මග ඇරුනාය.මූ නැතිවුනාය. පොඩි එකා මගැරිලාය කියලා.. මුන්ට ඇහැන්නං මිනිස්සුත් දාල යාවි මේකේම යැයි සීයාද අපි සමග එකතුව වන්දනාකරුවන්ට දොස් කීවේය. 

 මා යන එන ගමනසිරිපා මගේ කඩයකට තේ වතුර එකක් බොන්නට ගොඩ වූ අතර එවිට මගේ අතේ කුනු එකතුකරන පාර්සලයක් නොවීය. කඩයේ තිබූ දැන්වීම තිබුනේ ලෑලි මත වාඩිවෙන්න එපා කෝමද ඒක යනුවෙනි. එහි කෝමද ඒක යන්න හිනා එන කැල්ලක් වූ බැවින් මා එය සද්දෙන් කියවීමි. එවිටකඩේ අතුගාමින් සිටි මහත්මයෙකු.. ඕම ගහල මදි .. මුන්ට කොහම කිව්වත් තේරෙන් නෑනේ. දැන් බලන්න අර ලමයි ඇවිල්ලා බෑග් අරං කුනු අස්කරනවා. මුන් මොකෝ කරන්නේ කුනු දානවා හැමතැනම. බලන්න අර රටින් එන සුද්දා.. ටොපි කොලේ කෑවද ඒකත් දාගන්නවා නේ බැග් එකකට..

 මේ පහලැති සාම චෛත්‍යයට පහල තැනක බත් කොල ගොඩකි. ආහාර පාර්සල් ගෙනාආ නඩේක බත් නරක් වෙලාදෝහෝ බත් ගොඩක් බත් සමගම කොල සමගම දමා තිබුනි. දින දෙක තුනක් ගොස් තිබූ නිසා ඒවායින් තද දුගදක්ද තිබුනි. ඒවා අපි මල්ලකට පුරවා ගත්තෙමු. එය කිලෝ ගානක බරකි. අඩුගාන්ඒ මල්ල කිලෝ 40ක්වත් බරය. එසේබර වැඩි වූවාය කියලා අපිට මල්ල තබායන්නට නොහැකිය. ඕජස් ගලන ජරාව වන හෙයින් ඒවා කරතියාගෙන යන්නටද නොහැකිය. ඒ කසල ටික කෙසේහෝ අපි අමාරුවෙන් පහලට ගෙන ආමු. බාල්දි වලට වෙන් නොකර කොලවල ඔතා ආහාර ජාති දැමීමෙන් කසල ඉවත්කරන අය මුහුනපාන්නේ මහත් කරදරයකටය. 

 ගෙනියන ඔක්කොම ගේමු. 
සිරිපාද නොව ඕනෑම සංවේදී පරිසර පද්ධතියක් නරඹන්නට යන විට ඒ පරිසරයට යමක් මුදාහරන්නේ නැති ලෙස කෑම ආහාර ආදිය රැගෙන යෑම කල යුතුය. පුරාතනයේ අද මෙන් ලන්ච් සීටි තිබුනේ නැත. උයාපිහාගෙන්නා ආාහාර පෙට්ටිවල ඇතිලිවල බහාගෙන ඒවා ඔසවාගෙන ගොස් අදාල තැන්වලදී ආහාර ගත්හ. එලෙස ආහාර මලු බදින්නේ නැතිව කන්ඩායම් වලට අවශ්‍ය ආහාර තොග පිටින ්රැගෙන යා හැකිනම් එය පහසුවකි. එවිට ඉතුරු වෙන ආහාර ටිකක් වෙත්නම් ඒය රැගෙන ඒමට හෝ මුදාහැරීමට වඩා පහසුය.

පොලිතීන් ප්ලාස්ටික් හෝ නොදිරන හෝ දිරන දෑ සිරිපා බිමට නොදමා නැවත මල්ලේ රුවාගෙන පැමිණ අන්තයේදී ඇති කුනුබාල්දියට දැමීමමේ කුනු පස්නය විසදීමට ඇති සාර්ථකම විසදුමයි. එසේ නොමැතිව රජයට ආණ්ඩුවට හතරවටේ බැන වැදීමෙන් මේ ගැටලුව විසදිය හැකි මගක් පේනතෙක් මොනයක නොපෙනේ.

මේ සිරිපා ඉමේ වැඩිම ආදායමක් උපයන්නේ පංසලයි. පඩි පේලි කිහිපයක් නවීකරණය කල තැන පවා නිශ්ශංකමල්ල රජ්ජුරුවෝ මෙන් වහ වහා පුරවරුවක් කරවා සිය නම එහි ඔබාගැනීමට ධම්මදින්න හිමියෝ කටයුතු කර තිබුනි. එහෙත් සිරිපා මහ මළුවේම වැසිකිලි දිහාවේ කුනු පුලුස්සති.සිරිපා හැටන් මග අයිතිප්‍රා සභාවවත් වනජීවි අංශවත් දැන් කලක සිට කුනු පුලුස්සන්නේ නැත. අනෙක් අතින් සිරිපා මලුව යනු බැතිමතුන් පොදි ගැසෙන තැනකි. අහිතකර වායු මුසුවන ලෙස එතැන කුනු පිලිස්සීම කුමන ඇල්ම බැල්මකින් සිදුවේදැයි ගැටළුවකි. 

 දොලොස් මහේ පහනෙ ්සිට පහල බැලූකල පෙනෙන කුනුගොඩ මේය. සිරිපා මලුවේ හතරඅතින්ම පහල බැලූ කල පේන්නේ කුනුය. එනම් මලුව වටේම කුනු අතුරාගෙන කුනු උඩ සිටීමට ස්වාමින් වහන්සේලා මනාප සෙයක් පෙනේ. බැතිමතුන්ගේ පඩුරු ආදාර යහමින් ලැබෙන සිරිපා පංසල කුනු සම්බන්ධයෙන් දක්වන දායකත්වය නම් බොහෝ මදිය.පිටතින් පිරිස් ගියද මෙම කුනු ඉවත් කිරීමට පංසල මගින් දෙන්නේ අඩු දායකත්වයකි. අවාරේ සිරිපා පිරිසිදු කරන කන්ඩායම් වලට මලුවට පැමිණීම පවා වරක් ධම්මදින්න හිමි විසින් තහනම් කර තිබුනි. 

යාපනේ සංචාරේ

 යාපනේ කොහේ බැලුවත් තියෙන්නේ තල් ගස්. ඩෙල්ෆ් වලදි අපිට තල් රා හම්බුනා. හම්බෝ තල් රා බීල හොදට බොග පාරකුත් චාජ් වුනා බඩ සුද්ද වෙන්නම. ඩෙල්ෆ් වල ලන්දේසිකොටුව ගාව ඉන්නවා වෙලෙන්දෙක්. තිබුනා ඒ වෙලන්දා ගාව තල් කූරු සහ පොඩි තලප වගේ ලයින් එකක්. ඒවා තල් පිනාටු කියලා කිව්වා. හොදද කියලා ඇහුවම පොර ඔදයි කිව්වා. කැඩිච්චදෙමලෙන්. ඉතිං මාත් තල් ගොබ පැකට් එකකුයි තල් පිනාටුයි ගත්තා. හම්මට ගෙනාව ඔෆිස් එකට.. ගෙනල්ලා කන්න බලද්දි තිත්තයි අර තල් පිනාටුව. පස්සේ දෙමළ බුවෙක්ට කතා කරලා බැලින්නම් ඒවා කොහොමත් තිත්තයිලු..බාගෙදා අර වෙලෙන්දා අපිව අන්දලාහෝ අපි අහපු එක ඌඨ තේරෙන් නැතුව ලනුවක් දුන්නද දන් නෑ.. එනිෙව් ඒ තිත්ත රස වුනත් හොදය ිකියලා ඉස්සර කාලේ කට්ටිය කෑවායකියලා මගේ යාලුවෙක් ඔන්ලයින් කි්වවා. 

 මෙගෑනි හම්බුනේ අපිට බෝට්ටුවෙන් ඩෙල්ෆ් ගිහින් එනගමන. එනගමන මූද ටිකක් සැඩ වුනා. සැඩ වුනා කිව්වේ ඉතිං යන්න බැරිතරමට ගැස්සුනා. එහෙම කිව්වට ඉතිං කට්ටියට ඕක වදින් නෑනේ..ඉතිං මගේ යාලුවෝ හැමෝටම කොහොමද බෝට්ටුවේ ආත්ල එක කියලා පෙන්වන්න මම ගෙනාව වීඩියෝවක් ඉතිං මගේ යාලුවෝ ටික ඒක බලාන්ඩකෝ..අපේ බෝට්ටුව ගැස්සුන හැටි.

 මේ ගමන යන්න අපි පිටත්වුනේ පාන්දරම. ඩෙල්ෆ් දූවට යන්න නම් පාන්දරම පිටත් වෙන එක තමයි නුවණට හුරු. අපි නවාතැනෙන් පහට විතර නැගිටලා හොද ලමයි වගේ මූන කට හෝදලා බස් නැවතුමට ආවා. ඇවිල්ලා කඩේකට ගොඩ වුනා විතරයි මෙන්න යාලුවෝ දෙන්නෙක් අපි ව පිලිගන්න ඇවිල්ලා.ගවයා කියන්නේ හින්දු ආගමේ ටිකක් විසාල ඩෑල් එකක්.ඒ නිසා ඌව එලවන්නේ නැහැ පාන්දරම ආවාය ගල් මූසලය කියාල.. 

උදේ පාන්දරම නැගිටලා ඩෙල්ෆ් යන්න අපි යන්න ඕනා කුරිකඩ්ඩුවාන් ජැටියට. මේකට ඉංගිරිසියෙන් කේ කේ ඩී පියර්ය කියලා කියනවා. කේ කේ ඩී පියර් එකට යාපනේ ඉදලා කිලෝමීටර 32.8 ක් තියෙනවා. අපේ ගම් වල බස් වල නම් සාමාන්‍යයෙන් ඕ ගමන පැය එකහමාරක් විතර. ඒත් මේ යාපනේ කුරිකඩ්ඩුවාන් බස් යනවා පිඹං. ඒ බස් විනාඩි හතලිස් පහකින් විතර යාපනේ ඉදලා කුරිකඩ්ඩුවාන් යනවා. 

ඔන්න අපි දූපත් ගමන ගිහිං ඇවිල්ල කාරිය නල්ලුරුත් ගිහින් අයිස් කිරිං කාල එන්නය කියලා ලෑස්ති වුනා. ඒ ගමන බස් එකකට ගොඩ වුනාම මෙන්න ආරණ්‍ය ඝනයෙක් ඒ බස් එකේ..හම්මට මූ මේ කොහේද හවස් වෙලා වඩ්ඩන්නේ කියලා හිත හිත අපි බස් එකට ගොඩ වුනා. බස් එක හෝල්ට් දෙක තුනක් ගිහින් නවත්තලා..නාග විහාරය කියන යාපනේ ටවුමෙම තියෙන පංසල ගාව හෝල්ටේ නවත්වලා රියදුරු කොන්දා දෙමල සංඥා බසින් සංඝයා වහන්සේට කිව්වා බහින්නය කියලා. හම්මට ඒ සංඝයා වහන්සේට යන්න ඕනි වෙල තියෙන්නේ නාගදීපෙට..නාග විහාරෙට නෙවෙයි. යාපනේ ගිය ගමන් සුටුස් ගාල යනදුරින් නාගදීපේ කියලා මේ සංඝයා වහන්සේ හිතන්නට ඇති..ඉතිං ඔතන දි හාමුදුරුවෝ නිකං උන්නේ නැහැ..අර දෙමළ මනුස්සයෝ දෙන්නටත් බැනගෙන බැස්සා..ඔය වෙලාවක ටිකක් බීල කාරිය උන්න නම් අර දෙමල මිනිස්සු දෙන්නා ඔන්න තවත් හේතුවක් 5වන ඊලාං යුද්දෙයක් එතන ඇතිවෙන්න. ඇත්තටම මේ ආගං කාරයෝ කියන්නේ දේවල් අවුස්සන්නම ඉපදුන මිනිස්සු ටිකක්..මැප් එකක් බලලා. හරියට දැනකියාගෙන එන්නෙ ්නැතුව ඇවිල්ලා පිස්සු කෙලලා වෙන බස් එකක රිංගලා අවසානේ ඒකටත් බනිනවා අර බස් එකේ කොන්දොස්තර ඩයිවරිලාට..

මේ තියෙන්නේ යාපනේ ඉහල කොටහේ ේන දූපත් වලට යන අතරමැද තියෙන කලපු කෑලි. මේවයි ඉස්සෝ එහෙම ඇතිකරනවා.

මේ නල්ලූර් කෝවිල. මේ නල්ලූර් කෝවිල ගාව තමයි අපේ වීදිය බණ්ඩාර මහ සෙනවි තුමා අභාවයට පත් වෙන්නේ. ලංකාවේ ටීවි සිරියස් එකක් ගහනවා මම තෝරාගන්නේ වීදිය බණ්ඩාර චරිතය. ඉතාම කෲතර සැහැසි ඒ වගේම පට්ට ඇක්ටිව් බුවෙක්. මිනිහා මැරෙන්නේ මේ නල්ලූර් කෝවිල භූමියේ තියෙන සියඹලා ගහක් මත සිට දෙමළ සෙබලෙක් එල්ල කල පහරක් නිසා. කෝට්ටේ මොකක් හරි කේස් එකක් ගිහින්පොර යාපනේ සපෝට් එක ගන්න යාපෙනේට පනිනවා.. වීදිය බණ්ඩාර කියන්නේ තනි මිනිහෙක්ම නෙමෙයි..

එයාට වෙනමම පුද්ගලික හමුදාවක් තිබුනා. මොකක් නමුත් කාරණාවකට අමනාපයක් ඇතිවෙලා ඒ පිරිස අතර වීදිය බණ්ාඩාර යුද්දයකට යනවා. ඒ ගිහින් වීදිය බණ්ඩාරයගේ බොඩිගාඩ්ලා පට්ටම ෆයිට් එකක් දෙනවා වීදිය බණ්ඩාර බේරාගන්න. විදිය බණ්ඩාරත් අරින් නෑ.. කඩුවෙන් කපනවා නිකං මුවාත් කඩුවකින් පිපිඤ්ඤා කපනවා වගේ සෙනග. අවසානේ සියඹලා ගහක් යට යුද්ධ කරද්දි එක් කපටි දෙමළ සෙබලෙක් නැග්ගා ගහට.නැගලා උඩින් එල්ල කලා වීදිය බණ්ඩාරට හෙල්ල පහරක්. එතෙක් සතරදිසාවෙන් එන කඩු පහර වලකමින් පෙරලා පහර දුන් වීදිය බණ්ඩාර අවසානයේ ඉහලින් ආ අනපේක්ෂිත හෙල්ල පහරක් නිසා බිමට ඇදගෙන වැටුනා. පසුකාලීනව විදිය බණ්ඩාර වෙනුවෙනුත් කුඩා දේවාලයක් මෙහි තිබුනාය කියලා පුරාවෘත වල තිබුනාට අද නම් ඒවා තියෙනවද දන් නැ.. නල්ලූර් ඇතුලට යන්න සර්ට් ගලවන්න ඕනා. අපි දෙමලුයැ ඕකස්සේ සර්ට් ගලවං රිංගන්න. අපි ගියේ නෑ..ලගට ගිහින් පොටෝ අරං ආවා.

මේ කේ කේ ඩී පියර් එක. නාගදීපෙටයි ඩෙල්ේ වලටත් කච්චතිව් වලටයි බෝට්ටු යන්නේ මෙතනින්. මෙතනින් මතු දූපත් දෙකට තිබෙන මුහුද සැරයි. අනෙක් දූපත් වලට එනම් කයිට්ස් සහ කුරිකඩ්ඩුවාන් ආදී මුහුදවල් ටිකක් සැර අඩුයි. නාගදීපෙ තියෙන දූපතේ තවත් දෙමලකෝවිලකුත් තියෙනවා. අපි නාගදීපෙ ගියේ නැහැ.ආයේ වතාවක යන්න ඕනා නාගදීපය බලන්නත් තවත් තියෙන යාපන පුරාවස්තු බලන්නත් සවාරියක්. 

යාපනේ ජනප්‍රිය මුහුදු කෑම වලට..ඉස්සෝ කකුලුවෝ එහෙම යාපනේ රහට තියෙනවාය කියලා තියෙනවා. මේ නම් නිකම්ම චිකන් රයිස් එකක් හටිටියකට දාලා. පොඩඩක් මේක සැරයි. අපි ඒම හොදයි කියලා කියපුකෑම නීලම්පරී උනවාගම් කියන කඩේට ගියා ඔහේ නැහැ..රසක් නෑ ඒ කෑම වල.. එලුමස් කොත්තුවක් ඒකෙන් ගත්තා මෙහෙ කොත්තුව වගේමයි.ස්පෙශල් රසක් නම් මීට් වුනේ නැහැ.

මේ යාපනේ සිට කුරිකඩ්ඩුවාන් යද්දි දැකපු කෝවිලක් හරි ලස්සනට හදලා තියෙනවා. බොහොම යසට පොටෝ ගන්නත් හැකී.. එක කාලෙකට පිටරට කුරුල්ලෝ ඇවිල්ලා මේ කලපුවල වහලා ලස්සන කලපු පරිසරයක් හදනවාය කියලා අපිට යාලුවෙක් කිව්වා. ඒ කාලේට මේ පලාතෙම වතුරු වලවල් වල කුරුල්ලෝය කියලා තමයි උන්නැහ කිව්වේ. යාපනේ නම් බලන්න තැන් තව ගොඩක් තියේ. අපි ගියේ තනි දවසේ ගමනක් නිසා අපිට ගොඩක් තැන් බලන්න බැරි වුනා. ඩෙල්ෆ් දුවේ තියෙනවා තැන් හත අටක් බලන්න. ඩෙල්ෆ් වගේම යාපනේ අනෙක් තැන්වලත් මහා සෙනගක් නැහැ. ඩෙල්ෆ් ගියේ ඉරිදා දවසක වුනත් හරිම පාලු ස්වභාවයක් තමයි දූපතේ තිබෙුනේ..ඩෙල්ෆ් වල විස්තර කරන්න තියෙන තැන් සෙට් එක සහ ඒ කතාන්දරය ටිකක් වැඩි නිසා ඒක වෙනමම ලිපියකින් ඔයාලට ගෙන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා.

 අපි නැවතුනේ ඉතිං සුපුරුදු බුකින් ඩොට් කොං ක්‍රමයට තමයි. බුකින් එකෙන් තැන බලනවා..අඩුම ප්ලේස් එකක් හොයලා ඒකේ නම ගූගල් සර්ච් කරලා කතාකරනවා. ජැෆ්නා සාමාන්‍ය කාමරේ අපි ගත්ේත රු 2,500ට නයිටට. ටිකක් විතර ගනන් වැඩි ලයින් එකක් තිබුනා. ඒත් ජැෆ්න ටවුමේ ගනන් වැඩියි..කිලිනොච්චිය එහෙම මිටවඩා අඩුයි. එත් අපි ගියේ කෝච්චියේ නිසා අපි ඒ ගාන්ට නැවතුනා. සැපටම ඉන්නවා නම් දැන් ජෙට්වින් නෝත් කිලා ලොකු සැප හොට්ලයක් එහෙමත් හැදිලා තියනවා දැක්කා. 

 අපේ රටේ යුද්දේ නම් දැන් ඉවරයි. ඩෙල්ෆ් වල වගේම ටවුමෙත් මිනිස්සු ඒවිය කියලා සංචාරක ස්ථාන ගැන බෝඩ් ගහලා ඒ තැන් වැඩිදියුනු කරලා තියෙනවා දැක්කා. ඒත් වීකන්ඩ් එකක් වෙලත් සංචාරකයෝ හිටියේ නැහැ. දැන් යාපනේ යන්න කෝච්චිය තියෙන නිසා ගමන පහසුයි. අපි ගිහින් එනකොට ආවේ අර වැල්ලවත්තෙන් යන සැප සනීප බස් එකක. මේ සනීප බස් එක යාපනෙන් රෑ 8ට එන්නේ. ඒ වෙලාවට කොළඹ එන සනීප බස් ගොඩක් තියේ. අපි ඉන්ටනෙට් එකෙන් බුක් කල නිසා ටිකට් එක රු 1300ක් වුනා. ඒත් ඉතිං සැපට නිදාගෙන ආවා කොළඹට එනකල් එේක.. වීකෙන්ඩ් එකය කියලා ලොකු බුකින් පෝලිමක් තිබ්බෙත්නැහැ. 

 මෙලෝ දෙමලක් අපිට නොතේරෙනවා වුනත් ඒ මිනිස්සු අපි වගේම තමයි. ගොඩක් මිනිස්සු හොදයි. කෑම කඩවල බස් වල ඉන්න අයටනම් ටිකක් වගේ සිංහල පුලුවන්.

මාතර සිට යාපනේට කෝච්චියෙන්

සෙනසුරාදා මාතරින් යනවා යාපන කෝචිචියක්. ඒක උදේ 6.20ට මාතරින් පිටත් වෙන්නේ. ලංකාවේ තිබෙන එක් වැඩිම දුරක් ගෙවායන කෝච්චිය තමයි ඒ.ඉන්දියානු එස් 11 පවර් සෙට් දෙකක් සම්බන්ධ කරලා හදපු දිග කෝච්චියක් තමයි මාතරින් සෙනසුරාද විශේෂ දුම්රිය විදියට යාපනේ යන්නේ. අපි ගිය පෙට්ටියට ගොඩ වුනු හාමුදුරු දෙනම මුලින්ම ගොඩ වුනේ මේන්න මේ ආකාරයට. 

 

දකුණු වෙරළබඩ තීරයට ආවේනික කනෙක්ටඩ් ගස්මුහුදුබඩ දුම්රිය මාර්ගයේදී හම්බ වෙනවා. මේ රැහැන් මගින් සම්බන්ධ වුනු ගස් එකිනෙක බඩ ගාලා රා එකතුකරලා ජීවිකාව ගෙනයන පිරිසකුත්ඉන්නවා. ඇත්තටම මේකලේසි ක්‍රමයක්. අතුරේ යෑම අවධානම් වුනත් අතුරේ නොයා ගහෙන් ගහ බැහැලා නැගලා යන්න ගියොත් ඒකට සෑහෙන වෙලාවක් වගේම මහන්සියකුත් වියදම් වෙනවා. 

  කෝච්චිය කොළඹට පෑ තුනෙන් එනවා. කොළඹට කිට්ටු වෙද්දි තියෙන්නේ මුඩුක්කු. පොල් ගස් ඝන සැරේට තිබුනත් ඒ යට තිබෙන මුඩුක්කු ටික වහන්න අමාරුයි. ලස්සන මුහුදු වෙරලක් එක්කම වගේ යන මුහුදුබඩ දුම්රිය ගමන සුන්දර් අත්දැකීමක්. 

 කොළඹට එනකල්පිරිලා සෙනග ආවත් කොළඹින් යාපනේ කොටසට සෙනග ගොඩක් අඩුයි. මේ දුම්රිය ජනයා අතර ජනප්‍රිය නැහැ..නැතිනම් යන වෙලාව ජනයාට එතරම් හුරුපරුදු නැහැ. ඉතිං දෙවන පන්තියේ වුනත් ගොඩක් සීට් හිස්වට ගියේ. විශේෂ දුම්රියක් නිසා වෙලෙන්දෝත් අඩුයි. මේ ඈතින් පේන්නේ සංචාරක වෙලෙන්දෙක්. 

මේ එක තැනක කෝච්චිය නැවැත්තුවා සිග්නල් නැතුව ඒ ළග බාර් එකක් තිබිලා මම දූවල ගිය බියර් එකක් ගේන්න..මෙන්න බොල කෝච්චිය ගැස්සුනා.. මම බයවුනා. ඒත් ටිකකින් කෝච්චිය ගියා රිවස් එකට..ගිහින් අනෙක් ට්‍රැක් එකට දාගෙන එන අතරේ මම බියර් කෑන් දෙකකුයි කව්පි එකකුයි අරං ආවා. මගේ යාලුවා අනුසයටත් ඒ වගේ කව්පි එකක් නම් කවදාවත් සෙට් වෙලා නැහැ..ඇත්තටම රසට තිබුනා. 

අපේ කෝච්චි පාර තිබෙන විදියට අනුරාධපුරය වව්නියාව හරහා තමයි යාපනයට යන්න තිබෙන්නේ. ඉතිං ඒ ගමනේදී වැව් තලා මහා කෙත්වතු පොල් වතු එහෙමත් හරි හරියට හමු වෙනවා. නමක් නොදන්නා මේ වැවත් ඒහෙම සෙට් වුන වැවක්. 

මේ අනුරාධපුරේ. අනුරාධපුරේ කෝචචියට ටික වෙලාවක් නවත්වනවා. කෝචිචිය මාතර ඉදලාම නන්සටප් ඇවිල්ලා තෙල් ඉවර වෙනෝනේ..ඉතිං කෝච්චියට අනුරාධපුරේදි තෙල් ගහනෝ. අනුරාධපුරේදි කැන්ටිමට ගියත් කැන්ටිම පිරිලා කොහෙන්දෝ වැඩ්ඩපු බැතිමතුන්ගෙන්. ඒ අය කෑමත් කාලා. අපි ඉතිං යෝගට්දෙකක් බඩට දාගෙන බිස්කට් එකකුත් කාගෙන සේප් කරගත්තා. වේල. 

මේක දකුණු වෙරළ හරියේදි හමුවුනු පිංතුරයක්. මේකේ හොදට බැලුවොත් ඈත පිරිසක් මාදැල් අදිනවා පේනවා.ඒ වගේම සෙනසුරාද හින්දා දෝ ගෙදර රෙදිටික හෝදා දාලා ඒවා මූදුු හුලගට අව්වට අහුවෙන්න වනන අම්මා කෙනෙකුත් පේනවා. 

කොළඹ කිට්ටුව ඉදිකිරිම් වැඩබිම්. කොළඹ අහස උසට බිල්ඩින් හදනවා. කොළඹට එද්දි පහුකරාල එන මුඩුක්කු ජනයා ඒමම ඉද්දි කොළඹ වෙනත් පැත්තක් මහා විසාල විදියට සංවර්ධණයක් වෙනවා වගේ පේනවා. 

අපි යාපනයට යද්දි රැ වුනා..ඒත් මුලු ගමන පුරාවටම වට පිට බලන්න දේවල් ගොඩක් තිබුනා. මම ඉන්දියාෙව් ලස්සන ම දුම්රිය මාර්ග දෙකක ගමන් කරලා තිබෙනවා. එහේ ඉහල බංග්ලාේද්ශයට උඩින් ගුවාටි පැත්තේ ගිය ගමනේදි ලස්සන භූමි දර්හණ හමුවුනා.. ඇත්තටම මේ මාතර ඉදන් යාපනේ ගමන කියන්නේ වෙරළබඩ දර්ශණ, නාගරික දර්හණ. කෙත්වතු, පොල්වතු, තල්වතු, මුඩුබිම්, වනාන්තර කොටස්, පදුරු බිම්, වගුරු බිම් ආදී විශාල විවිධථ්වයකින් යුතු පරිසර පද්ධථි රැසක් දකින්නට ලැබෙන කදිම ගමනක්. 

කෙනෙක්ට හිතෙන්නට පුලුවනි. හපෝ කෝච්චියේ මාතර ඉදන් යාපනේ යෑම මොන ට්‍රිප් එකක්ද කියලා. ඒත්.. ට්‍රිප්කියන්නේ ස්තානයක් බලන්න ගිහින් එතැන අත්දැකීම රැගෙන ඒමම නෙමෙයි. ලංකාව  වගේ බොහෝම ලස්සන රටකදි වටපිට බලාගෙන කෝච්චියේ හමුවෙන අයත් එක්ක කතා බස් කරගෙන යන ගමනක් කියන්නෙත් හොද චාරිකාවක්. ඒක වෙනමම ආතල් එකක්.