තාගෝර් සහ ග්‍රාමීය ප්‍රතිනිර්මාණය Rural Reconstruction of Tagore

මෙය බ්ලොග් රචකයාගේ ලියමනක් නොවේ.

රබීන්ද්‍රනාත් තාගෝර් කවියා,ග්‍රාමීය දකුණු බෙංගාලයේ ,ශාන්ති නිකේතන පාසැල සහ විශ්ව භාරතී විශ්ව විද්‍යාලයය අවට ගම්මාන ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමේ කටයුතු වල යෙදුන බව වැඩි දෙනකුට සිතන්නට බැරිය. ඔවුන් එය දන්නේද නැත. ඔහු ශාන්ති නිකේතන් පාසැල 1901 ද විශ්ව-භාරතී ය 1921 ද පිහිට වූයේය. විශ්ව භාරතියට සමගාමීව 1922 දී සිරි නිකේතන් නම් ග්‍රාමීය ප්‍රතිනිර්මාණ ආයතනයක්ද පිහිටුවන ලදී. ග්‍රාමීය ප්‍රතිනිර්මාණ සේවය නොසලකා හරිනු ලැබූ ගම, පුනරුත්ථාපනය කිරීම සඳහා ගත් පුරෝගාමී ආයතනයක් විය. තාගෝර්ට මේ ආශාව පහල වූයේ 1890 දශකයේ ඔහු වතු කළමනාකාරයකු වශයෙන් නැගෙනහිර බෙංගාලයේ ඔහුගේ පවුලේ කෘෂිකාර්මික වතු වල පදිංචියට ගිය සමයේය. ග්‍රාමීය ලෝකයට ඔහු පළමුවරට නිරාවරණය වූයේ මේ අවස්ථාවේදී ය. එවකට තිස් වියේ පසු වූ ඔහු කවියෙකු වශයෙන් ප්‍රසිද්ධියට පත්ව සිටියද එතෙක් ජීවත් වූයේ කල්කටාවේ පමණය. වතු කළමණාකාරු වශයෙන් ඔහු නැවතුනේ, නදියා දිස්ත්‍රික්කයේ,පද්මා නදිය අසබඩ සිලයිඩා වලය. ශමින්දාර් වරයෙකු වශයෙන් ඔහු ඉඩු කල වැඩ කොටස දිස්ත්‍රික් ගැසට් වල වාර්තා වී ඇත. කවියා මානව වාදී ක්‍රියාකාරිකයෙකු හැටියට හැඩගැසීමට ආරම්භ වූයේ ග්‍රාමීය අත්දැකීම්ය. 

පිටිසර ගතකල මුළු කාලය තුළ ඉතාම සීමිත සුළු විස්තරය පවා සොයා ගැනීමට උත්සාහ කළෙමි. මගේ වැඩ රාජකාරි අනුව සිලයිඩා සිට පටිසාර් දක්වාද,ඇළ දොළ මහා ගංගා සහ මඩවගුරු (බීල්ස්) ඔස්සේ බොහෝ දුර ගමන් කිරීමට සිදුවිය. ග්‍රාමීය ජීවිතයේ සියළුම පැතිකඩ වල් මා දුටුවේ මේ අන්දමින්ය. ගැමියන්ගේ දින චරියාව සහ ඔවුන්ගේ ජීවිත වල විවිධාකාර සංදර්ශන ද අවබෝධ කරගැන්මේ කුහුලින් මා සිත පිරී ගියේය. ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ගැමියන්ගේ දුක සහ දුගීභාවය මා වෙත පැහැදිලි විය. එයට කුමක් හෝ පිළියමක් යෙදියි යුතුව ඇතැයි මා නොසන්සුන් විය. ඉඩම් හිමියෙකු වශයෙන් මුදල් හරිහම්බ කිරිමට ලොල්ව මගේ ලාභ අලාභ ගැන පමණක් වෙහෙසීම මොන ලැජ්ජා නැති දෙයක් දැයි මට සිතිණ. (තාගෝර්,“ද හිස්ටරි ඇන්ඩ් අයිඩියල්ස් ඔෆ් සිරි නිකේතන්“ ද මොඩර්න් රිවිව්,කල්කටා, නොවැම්බර් 1941-:.433)

 

සිරි නිකේතන් පසැලේ එකල දසුනක්

උපයෝගීතා වාදියෙකු වශයෙන් මේ දැවැන්ත අවශ්‍යතාවය හමුවේ ඔහුගේ ස්වල්ප ආදායමින් කළ හැකි විශාල දෙයක් නොමැති බව ඔහුට පෙනී ගියේය. එහෙත් මේ කාර්යයේ යම් ආරම්භයක් විය යුතුයැයි ඔහු අධිෂ්ඨාන කරගත්තේය. ඔහු අරමුණු දෙකක් ප්‍රකාශ කලේය. පළමුවැන්න ගැමියා ආත්ම විශ්වාසයට හුරු කිරීමය, අනෙක “අතීත“ කාලයේ මෙන් පුරාණ වීර කාව්‍ය වලට සහ සංගීතයට සවන් දෙන “පුරාණ ජීවිතයක්“ ගම් තුල නැවත බිහිකිරීම ය. “ගම් එකක හෝ දෙකක“ පමණක් මෙය යථාර්ථවාදීව ඉටුකල හැකිනම් තමා සතුටුවන බව තාගෝර් මෙස් ලීවේය.

“අපට එක ගමක් හෝ අසරණ භාවයේ සහ දුගී භාවයේ යදම් වලින් නිදහස් කල හැකිනම්,සමස්ථ ඉන්දියාවටම පොදු පරමාදර්ශයක් ඇති වන්නේය. ගම් කිහිපයක් මෙසේ යළි ගොඩනගමු. එවිට මම ඒවාට මගේ ඉන්දියාව යැයි කියන්නෙමි. සැබෑ ඉන්දියාව සොයාගත හැකි මාර්ගය එයයි.“

ඉංග්‍රීසි අධ්‍යාපනය ලත් ඉන්දියානු ප්‍රභූ පන්තිය අතර වෘත්තිමය පන්තියක් මතුවීම නිසා ප්‍රථම වරට ඉන්දියානු ගම් වල ප්‍රජා ජීවිතය  බිඳ වැටෙන්නට විය. නගරය, ගම් වල සිටි ඉන්දියානුවන් ආකර්ශනය කිරීමට පටන් ගත්තේය. මේ වෘත්තිය පන්තිය මිනිසුන් රැකබලාගැනීම රජයට පවරා සමාජයට තමන් කල යුතු  සම්ප්‍රදායික යුතුකම් පැහැර හැරියේය. මෙහි ප්‍රථිපලය වූයේ නගරය සහ ගම අතර පරතරය වැඩිවීමය. තාගෝර් මෙම පරතරය යා කිරීමට උත්සාහ කලේ විද්‍යාව සහ සම්ප්‍රදාය සංලනය කරන සිරි නිකේතන් අත්හදා බැලීමෙනි. ගැමි ජීවිතයෙන් පමණක් සමන්විත  වන ශිෂ්ඨාචාරයක් සැරැකිය නොහැකි බව ඔහු දැන සිටියේය. 

 

මෙහි දකුනේ සිට හතරවැන්නා එවකට ශාන්ති නිකේතන්හි අධ්‍යාපනය ලැබූ යොවුන් ඉන්දිරා ගාන්ධි මැතිනියයි

“පිටිසරයා“ යනු පටු මනසක් ඇත්තාට කියන පර්යාය පදයකැයි ඔහු ලීවේය. නූතන කාලයෙහි නගරය නව දැනුමේ ගබඩාවක් බවට පත්ව ඇත. එසේ හෙයින් මෙම නව දැනුම ලබා ගැනීම සඳහා ගම නගරය සමඟ සහයෝගය දැක්වීම අත්‍යාවශ්‍යය.

එවැනි විශේෂඥ දැනුමක් ඇති ක්ෂේත්‍රයක් නම් කෘෂිකර්මයයි. වෙනත් කෘෂිකාර්මික රටවල් ගැන හැදෑරු ඔහුට වැටහුනේ විද්‍යාව භාවිත කිරීම නිසා එම රටවල ඉඩම් දෙගුණයක් හෝ තුන්ගුණයක් අස්වැන්න ලබා දෙන බවය. කලින් ඔහුගේ පවුලේ වතු වල කළාක් මෙන්,සිරිනිකේතනයේ ද වගාවන් සහ කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදනය දියුණු කිරීමට ඔහු බටහිරි විද්‍යාෙව් අලුත්ම ශිල්පිය උපක්‍රම හඳුන්වාදීමට උත්සාහ කළේය. 

1906 දි ඔහුගේ පුත්‍රයා වූ රතීන්ද්‍රනාත් සහ බෑණා වූ තාගේන්ද්‍රනාත් ගංගුලි සහ මිත්‍රයකුගේ පුතෙකු වූ සන්තෝෂ් චන්ද්‍රා මජුම්දාර් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ අර්බානා හි ඉලිනොයිස් විශ්ව විද්‍යාලයයට පිටත් කළේ ,කෘෂිකර්මය සහ කිරි පට්ටි පාලනය හදාරා විද්‍යාත්ම කෘෂිකාර්මික විධික්‍රම ඉන්දියානු ගමට රැගෙන එනු සඳහාය. 1909-10 කාලයේදී සිය උපාධි සමඟ සිය රට පැමිණි ඔවුහු ග්‍රාමීය ප්‍රතිනිර්මාණයේ සිරිනිකේතන් වැඩ පිළිවෙලට දායක වූහ. තාගෝර් මෙසේ ලීවේය.

මෙම යුගයට බලය දෙන විද්‍යාව අප සතුව ඇත්නම් ,තවමත් අපට දිනිය හැකිය. තවමත් අපට ජීවත් විය හැකිය.

ශාන්ති නිකේතනයේ සිසුවියන් පිරිසක්

සිරිනිකේතන වැඩ පිළිවෙල ගම් සංවිධානය කලේ ඔවුන්ගේ සියලු අවශ්‍යතා සමුපකාර පදනම මත සපයා ගැනීමට හැකිවන පරිදිය. තාගෝර් විශ්වාස කලේ ගැමියන්ට ස්ව-ශක්තිය පුරුදු පුහුණු කලහොත් ඔවුන්ට තමුන්ගේ පාසැල් සහ සහල් ගබඩා,බැංකු සහ සමුපකාර කඩ පවත්වාගෙන ගිය හැකි බවයි. ඔහු අපේක්ෂා කළේ එකී සමුපකාර සම්බන්ධතා ජනතාව අතර සමගිය ඇතිකර නගරය සහ රජය කෙරෙහි පවතින ගැතිකමෙන් ඔවුන් නිදහස් කරන බවය. ජාතිය ගොඩනැඟීමේ සේවාවන සැපයීමට ඉන්දියානුවන් එකමුතු විය යුතු බව තාගෝර් තරයේ පැවසීය. ස්වදේශී සහ ස්වරාජ්‍ය පිළිබඳව ඔහු ජාතික ව්‍යාපාරය සමඟ ඇතිකරගත් මතභේදයට මුල් වූ එක් කුළුණක් මෙයයි. ඔහු “නිර්මාණශීලි ස්වදේශී“ මාවත තෝරා ගත්තේ, එය ස්වරාජ්‍යයට වඩා හදිසි බව කල්පනා කරමිනි.

ඔහු ඉන්දියානු ගමට හඳුන්වාදීමට තැත්කළ වෙනස එයයි. වෙනසක් යනුවෙන් ඔහු අදහස් කලේ ආකල්පයේ වෙනසකි. සමාජය ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමේදී නාගරික ඉන්දියානුවන්ට ගමට නිසි ගරුත්වය පුදකල හැක්කේ ඔවුන්ට දායක විය හැකි දස්කම් හඳුනාගැනීමෙනි. මෙම චින්තනය විශ්ව-භාරතී විශ්ව විද්‍යාලයේ නව සහ විකල්ප අධ්‍යාපන වැඩ පිළීවෙලේ පිළිබිඹු විය. ඔවුහු පන්ති කාමරයෙන් පිටත අතපය හුරු කිරීමෙන් ලබා දුන් අත්දැකීම් සමඟ සංකලනය කළෝය. තාගෝර් සිතුවේ මෙය සමස්ථ රටට ගැලපෙන ආදර්ශයක් බවය.

තාගෝර්ගේ ග්‍රාමීය ප්‍රතිනිර්මාණයේ මූලික පදනම ආත්ම-ශක්තියේ ඉලක්කය වශයෙන් සැලකුවහොත්,අද පවතින ජාතිකවාදී සහ ආර්ථික චින්තනය සිරිනිකේතන් ප්‍රයත්නයෙන් තොරාබේරා ගැනීම ලෙහෙසිය. තාගෝර්ගේ ප්‍රතිචාරය වූයේ,ගොවි ජනතාව සමඟ සෘජුව වැඩ කිරීමය. ගම් එකක් හෝ දෙකක් සීමිත ප්‍රමාණයකට මෙම සේවය පටු වුවත් කම් නැත. ගොවි ජනතාවගේ ප්‍රශ්ණය ගැන උනන්දු වුවද ,ඉන්දීය ජාතික කොන්ග්‍රසයට එවැනි සාධනීය වැඩ පිළීවෙලක් නොමැතිවීම ගැන ඔහු විවේචනාත්මක විය. තාගෝර් තර්ක කලේ ජාතික කොන්ග්‍රසය දේශපාලන දුක්ගැනවිලි සහ ඉන්දියානුවන්ට රජයේ රක්ෂා ලබා ගැනීම සඳහා පමණක් උද්ඝෝෂණය කළ බවයි. 1910 දී පමණ එවකට ග්‍රාමීය කටයුතු වල පුහුනු කරනු ලැබූ සිය පුත්‍ර රතීන්ද්‍රනාත්ට ලිපියක් ලියමින්, ජාතිකවාදීන් ගැන තමන් කළකිරී ඇති බව හෙළි කලේය.

“රට පුරාම ග්‍රාමීය ජීවිතයේ ගැඹුරු කළකිරීමක් පැතිරී යයි. මෙය කොතෙක්ද යත්,“හෝම් රූල්“ “ස්වාධිපත්‍යය“ යන බරපතල සටන් පාඨ මට පෙනෙන්නේ උසුළු විසුළු මෙන්ය. ඒවා උඡ්චාරනය කිරීම පවා ලැජ්ජා සහගතය.“

ඔහු මේ ලියුම ලියූ 1910 වන විට ඉන්දියානු ප්‍රභූ පන්තිය භේද බින්න වී සිටියහ. ඔවුනතර ආතර්මාර්ථකාමී ගැටුම් පවතින විට “ජාතික“ වැඩ පිළිවෙලක් සඳහා කැපවීම නිරර්ථකය. ඔහුගේ පිළියම වූයේ,ගම් වල ජීවත් වී සේවය කිරීමට ඇපකැප වන ප්‍රචාරය හෝ ඝෝෂාකාරී ප්‍රකාශ නොතකන තරුණ උගත් ස්වේච්ඡා සේවකයින් පුද්ගලිකව තෝරා ගැනීමය. ඔවුන්ගේ කාර්යය වනුයේ ගැමියන්ගේ සහයෝගය ලබාගෙන පාරවල් තැනීම, පාසැල්,ජල තටාක ඉදිකිරීම, කැළි කසළ ඉවත් කිරීම,කෘෂිකාර්මික නිහ්පාදන වැඩිදියුනු කිරීම. සහ  නව ගැමි සංගීතයක් නිර්මාණය කිරීම ආදී කටයුතු වල නිරත වෙමින් එමගින් ග්‍රාමීය ජීවිතයට නව අරමුණක් ලබා දීමය. ඔහු අනාගතයේ ස්වේච්ඡා සේවකයින් වශයෙන් මේ සඳහා ඔහුගේ පුත්‍රයා සහ බෑනාද බඳවාගත්තේය.

1912 දී ඔහු ශාන්ති නිකේතනයෙන් හරියට සැතපුම් දෙක්ක බටහිරට සරූල් නම් ගමේ නිවසක් සහිත බිගා විස්සක ඉඩම් කැබැල්ලක් මිලට ගත්තේය. මේ භූමිය සිරි නිකේතන් වශයෙන් නම් කරන ලද අතර එහි කටයුතු 1922 සිට ග්‍රාමීය ප්‍රතිනිර්මාණ ආයතනය මගින් කරගෙන යන ලදී. මීළඟ දශක දෙක ඇතුළතදී ඉහත සඳහන් කළ පරිදි “ගම් එකකින් හෝ දෙකකින් වැඩ ඇරඹූ“ ආයතනයේ කටයුතු ගම් විසි දෙකකට ව්‍යාප්ත කරනු ලැබිණ.

කර්තෘ උමා දාස්ගුප්ත “තාගෝර් ඇන්ඩ් ලයිබ්‍රරි ඉන්ෆොමේෂන් සයන්සස් “ හි විශේෂඥ වරියකි. එමෙන්ම තාගෝර් පිළිබඳ පොත් කාන්ඩ කිහිපයකම සංස්කාරකය. ඇය විශ්ව භාරතියේ රවින්ද්‍ර භාවනා හි විෂේශ නිළදාරී වශයෙන්ද සේවය කර ඇත.