නේපාලෙ නාය බිහාරෙ ගංවතුර

මේ දවස්වල මෝසම් වැස්ස. ලංකාවට වගේම මෝසම් වැස්ස ඉන්දියාව, බංග්ලාදේශය, නේපාලය, භූතානය ආදී රටවල් කිහිපයකටම බලපානවා. පසුගිය සෙනසුරාදා (2014 අගෝස්තු 2) නේපාලයේ සින්දිපල්චොක් දිස්ත්‍රික්කයේ ජූරේ කියන ගම්මානයේ නාය යෑමක් සිදුවුනා. දින කීපයක පටන් තිබෙන මොසම් වැසි තත්වය හේතුවෙන් තමයි නායයෑම ඇතිවුනේ.

මේ නාය යෑම හේතුවෙන් නේපාලයේ ඒ පළාතෙ මිනිස්සු 100කට වඩා පිරිසක් අතුරුදහන් වෙලා තිබෙනවා. ඒ වගේම නිවාස බර ගානකට හානි වෙලා. මේ නැතිවුන මිනිස්සු හොයන්න නේපාල හමුදාව තාමත් මහන්සි වෙනවා.

ගඟ අවහිර කරමින් සිදුවුන නේපාලි නාය

නාය යෑම සිද්ද වුනේ කොෂි කියන ගංගාව දෙසට.කිලෝමීටර 729ක අතුගංගාවක් වන කොෂි ගඟ බහින්නෙ ගංගා නම් ගඟට.  නිම්නයකින් ගලා යමින් තිබුන කොෂි ගංගාවට එකවර කෘතිම බාධකයක් එල්ල වුනා. ඇතිවෙල තිබෙන වර්ෂාව නිසා කොෂි ගඟත් දුඹුරු පාටට හැරිලා වතුර ‍ගොඩාක් ගෙනයමිනුයි තිබුනෙ.

කොෂි ගංගාව නේපාලයේ උස් කඳු මුදුන් වල සිට ඉන්දියාවෙ බිහාර් ප්‍රාන්තය දෙසට යන ගංගාවක්. මිනිස්සු මිලියන ගනනක් මේ ගංගාව නිසා සිය ජීවිතය ගෙනියනවා. නේපාලෙ පැත්තෙන් දැන් අර නායයෑම නිසා ලොකු පස් කුට්ටියක් වැටිලා ගංගාව අවහිර වෙලයි තිබුනෙ.

නේපාල පැත්තෙන් ගත්තොත් තව බොහෝ වෙලාවක් මෙහෙම විශාල පස් කන්දෙන් ගඟ යටවවෙල තිබුනොත් නේපාල පැත්තෙ විශාල නොසිතූ විරූ ගංවතුරක් ඇතිවෙන්න පුළුවන්.ඒ නිස නේපාල හමුදාව‍ මොකෝ කලේ පිපිරෙව්වා අර තාවකාලික පස් බැම්ම එකපාරටම. 

නේපාල නාය යාමේ තවත් පැතිකඩක්.

හරි දැන් නේපාල සීමාවෙන් දැන් වතුර කඩ බහින්න පටන් ගත්තා. නේපාල හමුදාව සැනසුනා. ඒත් ඉන්දියානු බිහාර පැත්තෙ ජනතාවට නොසිතූ විරූ අන්දමට මේ මහ වතුර කඳ බලපෑවා. ඒ මහා වතුර පාර බිහාර බලධාරින් හිතාගෙන හිටියටත් වැඩිය සැර සහ විශාල එකක් වුනා.

බිහාර් ප්‍රාන්තෙ මිනිස්සු 500කට එහා මැරිලා මිලියනක් විතර මිනිස්සුන්ට උන්හිටි තැන් අහිමිවෙලා. දැන් ඉන්දියාවෙ හමුදාව සහ බිහාර් පාලකයො කියනවා ඒ අයට නේපාලි හමුදාව කලිං කිව්වනං අර ගඟට වැටුන පස් කන්ද ටිකෙන් ටික අයින් කරලා වතුර ටික ටික බහින්න ඉඩ දෙනවා කියලා. නමුත් කලබලේට නේපලි හමුදාව මහ බැම්ම පුපරලා වැඩේ වෙල ඉවරයි.

අවතැන් වුන බිහාරෙ මිනිස්සු.

 නරේන්ද්‍ර මෝදි ඉන්දියානු අගමැති ඉන්දියානු බලධාරින්ට උපදෙස් දිල මහ ගංවතුර සහ නේපලි නායයෑමෙන් අවතැන් වුන ඉන්දියානු සහ නේපාල කියන දෙජාතියෙම මිනිස්සු ගැන ඉන්දියානු බළධාරින්ට සොයලා බලලා වැඩ කරන්න කියලා. හප්පද බොල ඒ මොකෝ ඒ. බැලූ බැල්මට වැරැද්ද නේපාල පැත්තෙ. ඒත් ඇයි එයා එහෙම නිවුනු ප්‍රකාශයක් කලේ.

ඉන්දියාවෙ මෝඩි මේ දවස්වල නේපාලෙ එක්ක පොඩි ගනුදෙනුවක් කරනවා. ඒත් වතුර ගැනම තමයි. නේපාලය සහ ඉන්දියාව අතර වතුර බෙදිල්ල ගැන පොඩි පොඩි ගැටුම් ඉදලාම ඇතිවෙනවා. ඉන්දියාව හරහා ගලන ප්‍රධාන ගංගා කිහිපයක්ම ගලන්නෙ නේපාලය දිහායින්.ගාගා නම් ගඟට විශාල ජල ප්‍රමාණයක් ලැබෙන්නෙ නේපාලය හරහා.

නේපාලය මුල්කරගෙන ගලන ගංගා ජලය ඉන්දියාවට වැදගත්. ජලය හිඟතාවයෙන් උතුරු ඉන්දියාවෙ දිල්ලි නගරය පවා අවධානමක් තත්වයක තමයි පවතින්නෙ. ඒ වගේම ජල විදුලිය නිපදවන්න සුදුසු කඳුවලින් වටවුනු ලොකු නිම්න වලින් ගලන ජල ධාරාවන් ගොඩක් නේපාලය සතුයි. 

 ජල විදුලිය නිෂ්පාදනය කරලා දෙරට අතර විදුලිය බෙදාගන්නත් ජලය කළමනාකරණය කරගන්නත් මේ කට්ටිය එකතුවෙලා මේ දවස්වල කතා කරනවා. ඊයෙ මෝඩි ගිහින් නේපාලෙ කත්මන්ඩු අගනුවරට. පන්චෙස්වර් කියලා හඳුන්වන මේ හදන්න යන එක විදුලි බලාගාරයක අපේක්ෂිත ධාරිතාව මෙගාවොට් 6400ක්. මෙගාවොට් 6400ක් කියන්නෙ ලංකාවෙ සමස්ථ විදුලි අවශ්‍යතාවයටත් වඩා වැඩි අගයක්..

මෝඩි අගමැති තුමා යන්නට කලියෙන් ඉන්දියා විදේශ ඇමතිනි ශුෂ්මා ස්වරාජ් මැතිනිය සතියකට කලිං කත්මන්ඩු ගිහින් නේපාල කට්ටියකතාකරලා තිබුනා. නේපාල විපක්ෂය නම් කියන්නෙ මේ වැඩෙන් නේපාලෙ තියෙන වතුර ටික ඉන්දියාවට, නේපලි ආන්ඩුව විසින් විකුනනවා කියලා.

‍ව්‍යාපෘති සාකච්චා යන අතරමඟ සිද්දවුන නායයාම සහ බිහාරයේ විශාල ගංවතුර තත්වය ගැන මහා කරුණාවෙන් බලන්න මෝඩි අගමැති තුමා පෙළඹෙන්න ඇත්තෙ මේ වාරි ව්‍යාපෘති හරහා ඉන්දියාවට ලැබෙන්න යන විශාල විදුලිය සහ ජල ප්‍රතිලාභ ගැන හිතලා වෙන්න ඇති.

යෝජිත බලාගාර ඉදිකරන්න හදන තැන

නාය යෑමත් ගංවතුරත් නිසා මිනිස්සු දාස් ගානක් උන්හිටි තැන් අහිමිවෙලා සමහරු තාමත් අතුරුදන් වෙලා ඇති. මිනිස්සුන්ගේ පැත්තෙන් ගත්තොත් ලොකු විපතක්. ඉන්දියා‍වෙ බිහාර් පැත්තෙ මිනිස්සුන්ට නේපාලි කාරයොත් එක්ක මාලුකන්න තරහ ඇති. සාමාන්‍යයෙන් කොෂි ගංගාවෙ එන්න පුළුවන් උපරිම ජල කඳටත් වැඩිය මහ විශාල වතුර කඩක් අර බැම්ම පුපුරුවාදාපු නිසා මේ පැත්තට ඇවිල්ල කියලයි ඉන්දීය වාරි ඉංජිනේරු‍වරු කියන්නෙ.

මේ අවාසනාවන්ත නාය යෑමෙන් සහ ගංවතුරින් අනාථ වුන පවුල් ගාන දස දහස් ගානක්. ඒ අතරින් මේ කියන වාර්ථා මොනවා වුනත් මිනිස්සු දාහක් විතර ගානක් දෙපැත්තෙන්ම මිය පරළොව යන්නට ඇති