එඩ්වඩ් ස්නෝඩන් edward snowden

එයා කවුද? 

ලංකාවෙ ඉන්න නිදිමත ජනතාව බොහොමයක් දන්නෙ නැති වුනාට එඩ්වඩ් ස්නෝඩන් කියන්නෙ දැන් සති කිහිපයක ඉඳලා ලෝකෙ පුවත් මවන පුද්ගලයෙක්. ඒ මනුස්සයා වැඩකරලා තියෙන්නෙ සී අයි ඒ එකේ. සී අයි ඒ එකේ තියෙනවාලු මිනිස්සුන් ගැන ඔත්තු බලන සේවයක්. ආන්න ඒ අංශයක වැඩකරපු දෙකයි පනහේ සේවකයෙක් තමයි එඩ්වඩ් ස්නෝඩන් කියන්නෙ. එඩ්වඩ් ස්නෝඩන් කරල තියෙන ජරා වැඩේ තමයි ඒ සී අයි ඒ එකෙ ඇතුලෙ තිබුන ප්‍රිසම් කියන අන්තර්ජාලිය තොරතුරු එක්රැස් කිරීමේ පද්ධතිය පිළිබඳ තොරතුරු පිටත ලෝකයාට ලබා දීම. අමරිකාවෙ මිනිස්සු අන්තර්ජාලයේදි කොරන්නෙ මක්කාද කියල බලන්න අමරිකාවෙ වෙනමම අංශයක් දැන් වසර ගනණාවක තිබිලා තියෙනවා. ඒක අනුව මිනිසුන්ගේ ස්කයිප් ගිණුම්, සමාජ ජාල ගිණුම්, ඊ මේල් සහ වෙනකක් තබා පරිඝනක තුල ඇති ගොනු පවා අවශ්‍ය නම් චෙක් කරන්න අමරිකාවෙ ආන්ඩුවට මේ හරහා පුලුවන් වෙනවා. මේක එක අතකින් විශාල සිද්ධියක්. තොරතුරු එලියට යනවා කියන්නෙ අමරිකාව ඒ ව්‍යාපෘතිය ෆේල් කියන එක.  ලොකු බිල්ඩිමක් හදලා මේන්න මේක මෙච්චර වටිනවා කියලා ඒක ඕපන් කරලා දවස් කීපෙකින් ලොකු පැල්මක් ගියොත් කොහොමද ආතල් එක. ආන්න ඒ වගේ වැඩක් තමයි ස්නෝඩන් නිසා අද අමරිකාවට  සිද්ද වෙලා තියෙන්නෙ. 

ස්නෝඩන් සී අයි ඒ ඒජන්ට් කෙනෙක්ද? 

අපි හැමෝටම අමරිකාවට යන්න බැහැ. අපිට අමරිකාව පේන්නෙ බොහෝවිට හොලිවුඩ් ෆිල්ම් හරහා. දුප්පත් ජනතාව මිලියන ගානක් ඉන්න ඉන්දියාව බොලිවුඩ් සිනමාවෙන් වහලා තියෙනවා වගේ අමරිකාවත් හොලිවුඩ් සිනමාව හරහා වෙනත් රටවල සිටින මිනිසුන්ගේ සිත තුල ඇති අමරිකාව ගැන තියෙන රූපය වෙනස් කරගන්නවා. සිනමාව කියන්නෙ අමරිකාවට කර්මාන්තයක් විතරක් නෙමෙයි. ඒක ඇවිල්ලා අමරිකානු අධිපතිවාදය පතුරන එක ටූල් එකක්. ලංකාව කියන්නෙ හිඟන රටක්. ලංකාවෙ හැදෙන ෆිල්ම් ආදිය බැලුවම ලංකාව අපි නිතර එදිනෙදා දකිනවාටත් වඩා හිඟනයි කියලා ලෝකෙට පේනවා. 

අපි දකින අමරිකන් ෆිල්ම් වල ඉන්න සී අයි ඒ ඒජන්තයො කියන්නෙ පට්ට ඩයල්, ගහගන්නද ෙවඩි තියන්නද බෝම්බ දාන්නද බඩු ගහන්නද බඩු සෙට් කරගන්නද සියලු දේ වල සමතෙක්. හරියට ඉස්සර පොත්වල සිදුහත් කුමාරයා ගැන තිබුන සුරංගනා කතා වගේ.සියලු දේ වලින් ෆස්ට් ගන්නවා මේ සි අයි ඒ එජන්තයෝ. ඉතිං බොහෝ දෙනා මේ ස්නෝඩන් තොරතුරු සොරකම් කලා කිව්වාම හිතන්නෙ ආ ඔය අර සියලු කාර්යේ සමත් සී අයි ඒ පොරක් නේ කියලා. නමුත් එඩ්වඩ් ස්නෝඩන් කියන්නෙ තියන තොරතුරු වලට අනුව නම් නිළධාරියෙක් නෙමෙයි. සේවකයෙක්. සේවකයෙක් කිව්වත් මේ ඉහල මට්ටමේ සේවකයෙක් නෙමෙයි. පහල එකෙක්. උපාධියක් වත් නැති යුද්දෙටත් යන්න බැරිවුන කරුමෙට අහසින් පාත් වෙච්චි මිස්ට බීන්ගේ සුදුමැලි ගතිය තියෙන පොරක්. මිනිහාගේ තනතුරත් ටෙක්නිකල් ඇසිස්ටන්. ටෙක්නිකල් ඇසිස්ටන්ට් කියන්නෙ සිංහලෙන් තාක්ෂනික සහායක. තාක්ෂනික සහායක කියන්නෙ තාක්ෂණ වැඩ කොරන සේවකයා මිසක් තාක්ෂණ නිලධාරියා නෙමෙයි. 

ලංකාවෙත් වෙබ් අඩවි සහ පත්තර සමහරකට මේ ස්නෝඩන් කියන්නෙ නෝමල් ඩයල් එකක් කියන එක පිලිගන්න බැරිවෙලා තියෙනවා. සමහරු ස්නෝඩන් සී අයි ඒ ඒජන්තයෙක් කොරලා. තවත් අය එයා තාක්ෂණ නිලධාරියෙක් කොරල තියෙනවා දැක්කා.. 

දැන් පොරට මොකද වෙන්නෙ.

බොහෝවිට ස්නෝඩන් අමරිකාව අල්ලා ගනීවි. ස්නෝඩන් ගියා කියන්නෙ අමරිකාවට ලොකු කේස් එකක්. එක අතකින් ස්නෝඩන් ලඟ තියෙන තොරතුරු ලීක් වෙයි කියන බය, අනික් අතින් ස්නෝඩන් වගේ අදහස් තියෙන අනික් අයට බිහිවෙන්න පුලුවන් අවධානම. ස්නෝඩන්ට සැර වැටුපක් ලැබිලා තියෙනවා. හොඳ වරප්‍රසාදත් ලැබිලා තියෙනවා. මිනිහා චීනෙට ඔත්තු බැලුවා කියලා කතාවක් ගියා. නමුත් මේ අවස්ථාව වෙනකොට මිනිහ චීනෙ නැහැ. කලිං හොංකොං වල හිටියා. ඉන් පස්සෙ ආයෙම චීනෙට ගිහින් දැන් මොස්කව් එයා පෝට් එකේ ඉන්න කතාවක් තමයි තියෙන්නෙ. කොහොම වුනත් ස්නෝඩන් ගැන හොයන එක සමහර අමරිකානුවෙන්ගේ විනෝදාංශයක් බවටත් පත්වෙලා තියෙනවා. 

අන්තර්ජාලය තුල අපේ තොරතුරු සුරක්ෂිතද?

ලොකු ප්‍රශ්ණයක්. සාමාන්‍යෙයන් යාල කැලේ හැංගුනාම හොයන්න ලේසිද කොළඹ මරියකඩේ හැංගුනාම හොයන්න ලේසිද? කියාල ඇහුවොත් මම හිතන්නෙ කොළඹ වගේ තැනක හැංගුනොත් ලේසියෙන් හොයන්න අමාරුයි. යාල නම් පීරල බලත හැකි. වටේ තියෙන කඩවල් ගාව ඔත්තු කාරයො දාල බලන්න පුලුවන් මූ කඩවලට යයිද කියලා. නමුත් මිනිස්සු විසාල ගානක් ඉන්න තැනක එහෙම එක මිනිහෙක් හොයන්න ලේසි නැහැ. 

අන්තර්ජාලයට සම්බන්ධ වෙච්චි පරිඝනකයක තිබෙන තොරතුරු ආරක්ෂිතයි කියන්න කාටවත් බැහැ. ඒ තොරතුරු කෙනකුට යහපත් වගේම අයහපත් අරමුණු වෙනුවෙනුත් සොරාගන්න හැකියාව තියෙනවා. අනික අන්තර්ජාලය වගේ ලොකු තොරතුරු ප්‍රමාණයක් හුවමාරු වෙන තැනක් කිසිම ප්‍රබල ආන්ඩුවක් නොසලකා හරින්නෙ නැහැ. අද අමරිකාවට ඇඟිලි දිගුකරන බොහෝ රටවල් වල ප්‍රබල ලෙස අන්ර්ජාලය තුල මිනිසුන් හැසිරෙන විදිය පාලනය කරන්න ක්‍රම සහ විධි තිබෙනවා. චීනය සතුව විසාල ෆයර්වෝල් එකක් තියෙනවා.ඒක හරහා චීන මිනිසුන්ට යන්න ලැබෙන්නෙ චීනය කැමති සයිට් වලට විතරයි. සවුදි අරාබියාව වගේ රටවල ෆේස්බුක් එකට තහංචි ආදිය තියෙනවා. මේ විදියට ගත්තොත් සැබැවින්ම ලෝකය තුල කිසිම පුද්ගලයෙක්ට තමුන්ගේ තොරතුරු වල තියෙන රහස්‍ය බව රැකගන්න ක්‍රමයක් නැහැ. කොහෙන් ගියත් චාටර් වෙනවා. 

මීට වසර හතලිහකට පමණ පෙර රුසියාව සහ අමරිකාව අතර හඳට රොකට් යවන්න වගේ බොලද වැඩ වලට සීතල යුද්ද තිබුනා. න්‍යෂ්ඨික බලය ආයුධ ශක්තිය සම්බන්ධයෙන් කඹ ඇදිලි ඇතුලෙන් තිබුනා. නමුත් අද වෙනකොට මේ අන්තර්ජාලය කියන විශාල ඒකකයට රටවල් අතර තරඟයක් ඇතිව තිබෙනවා. චීනය හා අමරිකාව අතර ඇති විශාල සහයෝගිතාවය ඒ රටවල් දෙකටම වැදගත්. ලංකාවෙ ඉන්න බොළඳ මිනිස්සු හිතාගෙන ඉන්නව තව ටික දවසකින් ඔන්න චීනෙ දිනිනවා අමරිකාව පරදිනවා කියලා. නමුත් චීනය මම හිතන විදියට නම් දිනන්න උත්සාහ කරන්නෙ නැහැ. මොකද චීනයේ හොඳම වෙළඳ පොල අමරිකාව සහ යුරෝපයෙ රටවල්.  කවදාහරි චීනෙ ඉස්සරහට ආවොත් එයාලට බඩු විකුනගන්න තැනක් නැති වෙනවා.

නමුත් මේ වගේ සංකීර්ණ දේශපාලනික තත්වයන් ගොඩක් තිබුනත් තොරතුරු කියන්නෙ අද වෙනකොට න්‍යෂ්ඨික අවි වගේම සංවේදී දෙයක්. උදාහරණ විදියට මේ ළඟදි නිකුත් වුන එක්සත් ජාතින්ගේ වාර්ථාවකට අනුව සෝමාලියාව සහ ආශ්‍රිත අප්‍රිකානු කලාපය තුල මිනිස්සුන් දහස් ගානක් සාගතේ නිසා මැරිලා තියෙනවා. ඒත් ජාත්‍යන්තර මාධ්‍ය සහ ජාත්‍යන්තර අවධානය ඒවාට වැඩිය යන්නෙ නැහැ. නමුත් බොස්ටන් වල බෝම්බයක් ගහල හතර පස්දෙනෙක් මැරුනාම ඒක බොහොම ඉක්මනින් යනවා. කොටින්ම අපේ සමහර අංගවිකල මනුපොත් බුද්ධිමතුන් අර බොස්ටන් වල මැරිච්චි එවුංට කවිත් ලියලා දානවා. ඉතිං මේ අනුව ලෝකයේ තොරතුරු කියන්නෙ ප්‍රබල ආයුධයක්. මේ තොරතුරු මිනිස්සු හැමෝටම ඔනි විදියට ඕනි පාරකින් යන්න දුන්නොත් ඒක ලෝකයේ සල්ලි තියෙන බලය තියන මිනිස්සුන්ගේ බලයට සහ ධනයට ඇතිකරන්නෙ හොඳ බලපෑමක් නෙමෙයි. 

ඒ නිසා ලෝකය සහ අද කාලෙ දේශපාලනය කියන දේ තීරණය කරන්න මාධ්‍ය කියන දේ අවශ්‍යයි..ඒ මාධ්‍ය පවා පාලනය කලේ නැත්නම් ලෝකයේ වරප්‍රසාද ලැබී තිබෙන බොහෝ දෙනාට ඒ වරප්‍රසාද නොලැබී යන්න පුලුවන්. නමුත් මේ කිසි දෙයක් රේඛීය නැහැ. ප්ලග් එකක් ගලවනවා වලේ ලේසියෙන් විදේශීය සම්බන්ධතා ගැන කතාකරන දේශපාලකයින් අපිට ඉන්නවා. නමුත් ප්ලග් ගැලෙව්වට පස්සෙ අපි විසින් අනිවාර්යෙන් ප්‍රබල වෙනත් බලශක්ති සැපයුමක් හොයාගන්න වෙනවා. 

මේ අර්ථයෙන් ධර්මයෙන් ගත්තාම එඩ්වඩ් ස්නෝඩන්ලා විකිලීක්ස් අයියලා විසින් කරන්නෙ ඉඳලා හිටලා විසිල් එකක් ගහලා ආනේ මේන්න ඔයාලගේ හොර වැඩ කියලා ආන්ඩුවල  වැරදි පෙන්වනවා. නමුත් ඒ ආන්ඩුව ගියාම එන්න ඉන්න බී ආන්ඩුව මොන වගේ වේවිද? මිනිස්සුන්ට ඕනි විදියට හැම වැදගත් දේම කියවන්න ගත්තොත් එතනදි ලෝකය මීට වඩා ලස්සන වේවිද? ඒ විදියට හිතුවෝතින් එඩ්වඩ් ස්නොඩ්න් කියන්නෙ තවදුරටත් දේව දූතයෙක් වත් සාම පරෙයියක් වත් අමරිකාවට වැටිච්ච හෙනයක් වත් නෙමෙයි. නිකම් නිකම් විසිල් කාරයෙක්. පිටරට නිවුස් ගොඩක ස්නෝඩන් හඳුන්වා තියෙන්නෙත් විසිල්බ්ලෝවර් කියලා.